خیزش گرد و خاک پدیده‌ای است که از فرسایش بادی، بیابان‌زایی و تغییرات اقلیمی نشات می‌گیرد و بر کمیت و کیفیت گونه‌های گیاهی بومی نیز تاثیرات منفی و جبران‌ناپذیر بسیار زیادی می‌گذارد.

به گزارش سایت خبری محیط زیست ایران (IENA)، چندسالی است که به دلیل خشکسالی‌های پی در پی، کم بارشی و کمبود آب و تغییرات اقلیمی، فرسایش بادی و بیابان زایی آلودگی هوای ناشی از خیزش گرد و غبار در فصل بهار افزایش یافته است. این در حالیست که از اواسط فروردین‌ماه (۱۴۰۲) نیز سازمان هواشناسی مبنی بر نفوذ گرد وغبار از کشورهای همسایه به ایران وهمچنین خیزش گرد و خاک با منشاء داخلی هشدارهایی صادر کرد. این گرد و غبار تاثیرات منفی بسیار زیادی بر محیط زیست می‌گذارد که از جمله آن‌ها نابودی گیاهان بومی است که در ادامه به ۱۰ نکته درباره تاثیر گرد و خاک و ریزگردها بر گیاهان بومی اشاره خواهیم کرد:

*بر اساس برآوردهای صورت گرفته، پدیده گرد و غبار به حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد بخش کشاورزی آسیب وارد می​‌کند، زیرا ​با نشستن گرد و خاک بر روی برگ محصولات کشاورزی، میزان جذب نور و فتوسنتز کاهش می​‌یابد و در نتیجه رشد و تولید محصول دچار افت خواهد شد.

*از دیگر اثرات گرد و غبار بر جامعه گیاهی این است که دوره گرده‌افشانی را کاهش داده و با خشک کردن سطح کلاله از درصد تلقیح گل و در نهایت از تولید میوه می​‌کاهد؛ این پدیده نه تنها از لحاظ کمی محصول را دچار زیان می​کند بلکه از لحاظ کیفی نیز محصولات را تحت تاثیر قرار می​‌دهد.

*گرد و غبار از طریق تاثیر بر​ فرآیند فتوسنتز، هدایت روزنه​ای و هم‌چنین افزایش دمای برگ می‌تواند رشد و عملکرد گیاهان را تحت تاثیر قرار دهد و با فراهم کردن شرایط مساعد برای بروز بیماری​ها و بر هم زدن توازن جمعیتی آفات در برابر حشرات سودمند و شکارچی و هم‌چنین تاثیر بر کاهش راندمان سم‌پاشی در گیاهان بر علیه آفات و بیماری​ها، زمینه ایجاد خسارت و کاهش تولید در محصولات مختلف زراعی و باغی را به وجود می​‌آورد.

*با افزایش میزان گرد و غبار تنوع گونه​‌ای کاهش می‌یابد و در نهایت میزان تنوع و تراکم پوشش گیاهی با میزان گرد و غبار یک همبستگی معکوس برقرار می‌شود. به طوری که با افزایش گرد و غبار میزان تنوع و تراکم گیاهی کاهش می​‌یابد و بالعکس.

*این پدیده هم بر پوشش گیاهی جنگل‌های زاگرس و هم جنگل‌های هیرکانی تاثیر منفی می‌گذارد البته میزان تحت تاثیر قرار گرفتن گونه‌های گیاهی هر یک از این جنگل‌ها با توجه به نوع گیاهان و اقلیم آن‌ها متفاوت است.

*درختان بلوط جنگل‌های زاگرس برگ‌های کرکی دارند و به دلیل داشتن این کرک‌ها مقاومت بالایی در برابر خشکی و کم آبی دارد اما گرد و غبار وارد شده از غرب کشور، این جنگل‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ به‌گونه‌ای که این کرک‌ها بلای جان بلوط‌ها می‌شوند چراکه گرد و غبار را به خود جذب می‌کنند.

*گرد و غبار روی برگ درختان می‌نشیند و مانع تنفس آن‌ها می‌شود. در برخی موارد نیز ذرات گرد و غبار به حدی ریز هستند که می‌توانند وارد روزنه‌های گیاهان شوند، حرارت برگ‌ها را افزایش دهند و موجب پژمردگی گیاه شوند.

*عواملی همچون پهنای برگ، کرک‌دار بودن و نبودن، میزان بارندگی در منطقه و مدت زمانی که گیاهان در معرض گرد و غبار قرار دارند، نقش زیادی در میزان تاثیرپذیری آن‌ها در برابر گرد و غبار دارد.

*ورود گرد و غبار به شمال کشور می‌تواند آسیب زیادی به جنگل‌های این منطقه نیز وارد کند و چه بسا به دلیل ناسازگار بودن آن با جنگل‌های هیرکانی آسیب‌های شدیدتری را برای این منطقه به همراه داشته باشد.

*این ریزگردها علاوه بر اینکه به‌طور مستقیم باعث کاهش کیفیت هوا می‌شوند، با کاهش کیفیت نور و قابلیت جذب آن روی برگ گیاهان از یک طرف و اختلال در گرده افشانی و تخلیه بار الکتریکی هرچند با ولتاژ بسیار کم از طرف دیگر، توانایی باروری گیاهان را کاهش می‌دهند؛ علاوه بر آن با تغییر در بافت خاک و برهم زدن تعادل شیمیایی آن، خاک را دستخوش تغییر اساسی می‌کنند که متاسفانه این تغییرات در جهت منفی رخ می‌دهد.

انتهای پیام